Feyenoord heeft zich geconformeerd aan een duidelijke voetbalvisie. Hoofd opleiding Rini Coolen en Head of Methodology Koen Stam willen die op Feyenoord Academy vormgeven en ten uitvoer brengen. Lees er meer over in deze longread, afkomstig uit de eerste editie van Feyenoord Magazine van dit seizoen.
In het kantoor van hoofd jeugdopleiding Rini Coolen op Varkenoord liggen midden op tafel stapeltjes papier van bij elkaar meer dan zestig pagina’s. ‘Onze visie op voetbal’ staat er op het voorblad van de dikste stapel. In het visiedocument staat tot in detail uitgelegd op welke manier Feyenoord moet gaan voetballen, hoe de spelers binnen Feyenoord Academy hiertoe kunnen worden opgeleid en hoe dit ervoor kan zorgen dat de stap van Varkenoord naar De Kuip zo klein mogelijk wordt.
Coolen legt zijn hand op het rapport en zegt: ‘Ik zie deze visie als een levend document, waaraan alle coaches en andere medewerkers van de voetbaltak blijvend kunnen bijdragen. Met wat er nu ligt, met dank aan heel veel mensen binnen de club en met hulp van Sportsology (dat op verzoek van Feyenoord de structuur van de club heeft doorgelicht, red.), schetsen we de kaders die passen bij het hedendaagse topvoetbal en bij dat wat Feyenoord wil laten zien.’
Naast Coolen aan tafel zit Koen Stam. Hij werd in juni aangesteld als Head of Methodology, nadat hij vorig seizoen eerst assistent van Coolen was bij Feyenoord Onder 21 en in februari in dezelfde rol aansloot bij de staf van Dick Advocaat in Feyenoord 1. Samen met Coolen en technisch directeur Frank Arnesen was hij nauw betrokken bij de totstandkoming van het visiedocument. ‘Met deze visie willen we vanuit de Academy nóg meer en nóg betere talenten afleveren bij het eerste elftal,’ zegt hij. ‘Ik mag me vanuit mijn nieuwe rol bezighouden met alle jeugdteams vanaf de middenbouw.’
Spelintenties en spelprincipes
De woorden ‘spelintenties’ en ‘spelprincipes’ zullen tijdens het gesprek vaak vallen. Spelintenties vertellen ‘wat wij willen’ binnen het aanvallen, verdedigen en omschakelen. Zo hoort bij Feyenoord-voetbal dat er bij balverlies direct in sprint druk wordt gezet en dat er bij balverovering gekeken wordt of direct weer vooruit gevoetbald kan worden. De spelprincipes vertellen ‘hoe wij dat willen bereiken’. Daarbinnen wordt het onderscheid gemaakt tussen vier fases (speelveldgedeeltes) in het aanvallen, verdedigen en omschakelen. In ‘aanvallen fase 3’ wordt bijvoorbeeld gesproken over vleugels en halfspaces (de ruimtes tussen de flank en het centrum) die altijd bezet moeten zijn.
Maar ook staat er beschreven dat er continu lopende mensen nodig zijn, tussen de linies en achter de laatste linie van de tegenstander, zodat tegenstanders gedwongen worden om keuzes te maken.
De spelintenties en -principes zijn uitwerkingen van waar de club naartoe wil met de eerste selectie én de jeugdopleiding. Dit is, met andere woorden, wat er in wedstrijden van spelers en trainers wordt verwacht. Met spelersprofielen en basistaken per positie wordt minutieus beschreven waar een speler in moet uitblinken om het Feyenoord-spel te kunnen spelen. De kernwoorden binnen dat zogenoemde Feyenoord-spel zijn ‘intensiteit, initiatief, attractiviteit, variatie en dynamiek’.
Voetbaltermen
In het beschrijven van de voetbalvisie, de spelintenties en de spelprincipes is er bewust gekozen voor voetbaltermen en voetbalhandelingen, legt Stam uit. ‘Dat zijn misschien niet de termen die je in het stadion hoort, maar de kernwoorden zijn wel gekoppeld aan de kernwaardes van Feyenoord.’ Zijn vinger glijdt langs de termen in het visiedocument. Zo kan ‘een compact samenwerkende organisatie’ gelezen worden als ‘hand in hand’ of ‘als kameraden’ en een ‘hoge intensiteit’ staat gelijk aan ‘strijd en passie’. De woorden ‘winnen, domineren en spektakel bieden’ spreken voor zich. Coolen: ‘Dat is wat we onze supporters willen bieden op Varkenoord en in De Kuip.’
Wat gaan supporters op het veld zien van de plannen? We lezen dat bij een ‘complementair winnend team’ zowel in De Kuip als op Varkenoord wordt uitgegaan van een 1-4-3-3-systeem met de punt naar voren. Van een speler van de Onder 12 wordt in grote lijnen hetzelfde verwacht als van een speler op dezelfde positie in Feyenoord Onder 21 of Feyenoord 1. Coolen: ‘De coaches voeren continu ontwikkelgesprekken om per speler specifieke doelen te bepalen, die passen bij zijn leeftijd, zijn persoonlijkheid, rol binnen het team, ontwikkeling en de voetbalvisie van Feyenoord. Door voetbaltechnisch in de gehele opleiding dezelfde spelprincipes na te streven, zorg je er op termijn voor dat de stap naar Feyenoord 1 makkelijker gezet kan worden.’
Om dat heilige doel te bereiken moeten Academy-spelers altijd in de ‘groeimindset’ blijven, stelt Stam. De wijze van beoordelen draagt daaraan bij. ‘Onder 21-spelers kunnen bij ons een score tussen de 90 tot 100 behalen per basistaak. 100 is dan de maximale score, 90 staat gelijk aan een nul. In de Onder 15 kun je tussen de 50 en 60 scoren. Een 60 staat voor een Onder 15-speler binnen zijn leeftijdscategorie gelijk aan een 10, maar die score laat ook zien dat hij nog een hele weg te gaan heeft om de 100 te halen. Wie op dit moment de beste speler van de Onder 15 is, is minder relevant dan het antwoord op de vraag: wie gaat de speler worden die over een paar jaar Feyenoord 1 gaat versterken? Alles moet in het teken staan van talentontwikkeling, waardoor spelers op termijn wedstrijden kunnen winnen voor Feyenoord 1. Persoonlijk stel ik het liefst de vraag: hoe kan het dat dit talent nu nog niet in De Kuip speelt? De antwoorden op die vraag zijn actiepunten waarmee we aan het werk gaan. Als een jeugdspeler uitblinkt in zijn eigen jeugdteam, maar bijvoorbeeld nog te weinig loopvermogen heeft voor Feyenoord 1, dan moeten we daar mee aan de slag.’
Leerlijnen
De focus op groei komt ook terug in een onderdeel van het visiedocument dat wordt omschreven als ‘de piramide naar succes’: de methodische leerlijnen. Vanaf de Onder 7/8 tot en met de Onder 12 ligt de nadruk op het aanleren van de basisvaardigheden onder verschillende omstandigheden. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om technische- en bewegingsvaardigheden, maar ook om kijk- en keuzegedrag. Vanaf Onder 13 wordt stap voor stap toegewerkt naar ‘structureel wedstrijden winnen’ met ‘Feyenoord-voetbal’.
Onder 7/8 t/m Onder 12: Basisvaardigheden
De jongste spelers leren de basisvaardigheden die passen bij het Feyenoord-voetbal.
Onder 13 t/m Onder 14: Hoe te trainen?
Het leren ontwikkelen staat centraal en spelintenties en spelprincipes krijgen vorm.
Onder 15 t/m Onder 16: Hoe te spelen?
Spelers leren eigen (inzichtelijke) keuzes te maken onder continu veranderende omstandigheden.
Onder 17 t/m Onder 18: Hoe te strijden?
Eigen kwaliteiten en die van medespelers worden ingezet om wedstrijden te winnen. Nadenken over tactische strategieën wordt gestimuleerd.
Onder 21: Hoe te winnen?
In dit team draait het om de laatste voorbereidingen op spelen in Feyenoord 1. Daarom ligt de focus op het leren (langdurig) wedstrijden winnen.
Met behulp van trainingsaccenten wordt binnen deze piramide Academy-breed aan het Feyenoord-voetbal gesleuteld. Trainingsaccenten zijn thema’s waar elk team een bepaalde periode mee aan de slag gaat, zoals ‘verbeteren van de samenwerking tussen middenvelders en aanvallers om de bal te veroveren op een door ons gekozen speelveldgedeelte’.
Stam: ‘De focus ligt op trainingsaccenten in periodes van donderdag tot en met dinsdag, opdat de wedstrijd ook als middel gezien wordt om te ontwikkelen. Of we nu tegen FC Barcelona of Alphense Boys spelen, dat maakt niet uit. Jeugdspelers spelen op jaarbasis een wedstrijd of veertig. Leren winnen is daarbij heel belangrijk, maar de ontwikkeling van het individu op de lange termijn nóg belangrijker. Door de trainingsaccenten aan een bepaalde periode te koppelen, is voor iedereen binnen de Academy duidelijk waar op dat moment de focus op ligt.’
Maatwerk
‘Het mooie is: met elk thema dat we behandelen trainen we alle linies,’ vult Coolen aan. ‘Bij een thema dat gericht is op aanvallen worden ook de verdedigers en keepers van de tegenstander uitgedaagd. Als de focus op de opbouw ligt, leren de aanvallers van de tegenstander over drukzetmomenten. En omdat alle coaches in dezelfde periodes met hetzelfde thema werken, kunnen zij elkaar inspireren met hun trainingsvormen.’ Stam vult aan: ‘De trainers hebben als houvast een methodische en fysieke (periodisering, red.) leerlijn, trainingsthema’s, spelintenties en spelprincipes, maar daarbinnen kunnen zij heel creatief zijn. Er is binnen die kaders alle ruimte voor maatwerk en eigen inbreng, omdat dat de ontwikkeling van het individu en het team ten goede komt.’
Coolen knikt. ‘Een visiedocument als dit is mooi en het is heel belangrijk dat we dit hebben, maar het moet in de praktijk gebeuren. Daar hebben we al onze trainers en specialisten voor nodig. We hebben een heel mooie trainersgroep, waarin alle generaties, achtergronden, kennis en vaardigheden aanwezig zijn. Ik kijk uit naar de komende jaren, want met elkaar gaan we invulling geven aan de voetbalvisie die nu hier op tafel ligt. Het grote doel is om de stap van Feyenoord Academy naar Feyenoord 1 gemakkelijker te maken. De aanstelling van Raymond van Meenen als Head of Operations, die verantwoordelijk is voor alle niet-voetbaltechnische afdelingen (wedstrijdorganisatie, spelersbegeleiding, studie, Academy Partners, de topsportkoks en de facilitaire teams, red.) op zowel 1908 als Varkenoord, is daarbij ook erg belangrijk. De resultaten van dit alles ga je niet van vandaag op morgen zien, maar dit proces gaan we in met een lange adem.’
Stam wijst nog een laatste keer naar de voetbalvisie voor hem op tafel. ‘Dat document is een basis, waarin voor iedere medewerker in de voetbaltak van Feyenoord het ‘hoe’ goed beschreven is. ‘Wat’ we als club willen en ‘waarom’ – aanvallend voetbal spelen, dominant zijn, prijzen winnen en het publiek vermaken – is altijd al duidelijk geweest. Dat is niet nieuw en ook niet veranderd. Samen met de trainers, specialisten en spelers gaan we hier nu invulling aan geven. Ik merk bij iedereen die wij hierover gesproken hebben heel veel enthousiasme. Dat is de basis voor een mooie toekomst.’
Lees meer over
